Pancreas ตับอ่อน

ทำความรู้จัก ตับอ่อน ทำหน้าที่อะไร?

ตับอ่อน เป็นอวัยวะพื้นฐานในการย่อยอาหารเป็นต่อมที่เป็นส่วนหนึ่งของระบบย่อยอาหาร มีโครงสร้างยาว 200 กรัม ยาว 20 ซม. ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ หัว ลำตัว และหาง ตับอ่อนอยู่บริเวณช่องท้องส่วนบน หลังกระเพาะอาหารและลำไส้ มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับตับและท่อน้ำดี รวมถึงอวัยวะอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการย่อยอาหาร

ตับอ่อนเป็นทั้งต่อมที่สร้างเอ็นไซม์ และเป็นต่อมไร้ท่อ ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนอินซูลินเพื่อควบคุมระดับน้ำตาล ในเลือด รวมทั้งฮอร์โมนอื่นๆ ที่ร่วมกันทำหน้าที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เข้าสู่ภาวะสมดุลโดยต้าน ฤทธิ์อินซูลิน

ตับอ่อน มีหน้าที่อะไร?

  • ผลิตเอนไซม์ไว้ย่อยอาหาร โดยหลั่งน้ำย่อยเข้าไปในลำไส้เล็ก ผ่านทางท่อตับอ่อน น้ำย่อยจัดเป็นเอนไซม์ที่ย่อยสลายไขมัน โปรตีน และคาร์โบไฮเดรตในอาหาร โดยปกติน้ำ ย่อยที่สร้างจากตับอ่อนจะยังไม่ออกฤทธิ์ จนกระทั่งเมื่อถูกหลั่งเข้าสู่ลำไส้เล็กส่วนดูโอดินัม จึงจะเริ่มทำหน้าที่ย่อยสารอาหารไขมัน โปรตีน และคาร์โบไฮเดรต แต่เมื่อใดก็ตามที่เอนไซม์ หรือน้ำย่อยเหล่านั้นออกฤทธิ์ภายในตับอ่อน หรือถูกกระตุ้นให้เข้าสู่ภาวะแอ็กทีฟ ก็จะเหมือนกับว่าน้ำย่อยที่สร้างมาจากตับอ่อน กำลังทำการย่อยเนื้อตับอ่อนเอง ทำให้เกิดพยาธิสภาพขึ้น ปรากฏอาการและอาการแสดงที่ชัดเจน
  • สร้างฮอร์โมน ตับอ่อนทำหน้าที่ สร้างฮอร์โมนอินซูลิน และกลูคากอน โดยเมื่อสังเคราะห์อินซูลินและกลูคากอนแล้ว ก็จะหลั่งเข้าไปในกระแสเลือดทันที ฮอร์โมนทั้งสองทำหน้าที่ควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือด

น้ำย่อยของ ตับอ่อน เป็นเอนไซม์ที่สร้างมาจากตับอ่อน มีสภาพเป็นเบส ประกอบด้วย

  • โซเดียมไบคาร์บอเนต ซึ่ง มีคุณสมบัติเป็นเบส เเละจะทำให้ลำไส้เล็กมีสภาวะเป็นเบสด้วย ช่วยให้เอนไซม์ต่างๆทำงานได้ ยกเว้นเปปซิน ที่มาจากกระเพาะอาหาร จะหมดประสิทธิภาพ
  • อะมัยเลส(Amylase) ทำหน้าที่ย่อยแป้ง เด็กทริน และมอลโทส
  • ไลเปส (Lipase)ทำหน้าที่ย่อยไขมัน กรดไขมัน และกลีเซอรอล
  • ทริปซิโนเจน (Tripsinogen) ใน สภาวะที่เป็นเอนไซม์ที่ยังย่อยอาหารไม่ได้ แต่เมื่อผ่านถึงลำไส้เล็กตอนต้น จะเปลี่ยนสภาพเป็นทริปซิน โดยอาศัยเอนไซม์เอนเทอโรไคเนสจากผนังลำไส้เล็ก เอนไซม์ทริปซินทำหน้าที่ย่อยโปรตีนและโพลีเปปไทด์
  • ไคโมทริพซิน ทำหน้าที่ย่อยโพลีเปปไทด์ต่อจากทริปซินาน
  • คาร์บอกซีเปปติเดส ทำหน้าที่ย่อยเปปไทด์ให้เป็นกรดอะมิโน
pancreas

โรคของ ตับอ่อน มีอะไรบ้าง?

โรคที่เกิดกับตับอ่อนมีหลายโรค โรคที่คุ้นเคยและพบได้บ่อยคือโรคตับอ่อนอักเสบ มะเร็งตับอ่อนและถุงน้ำในตับอ่อน

  • ตับอ่อนอักเสบ ออกได้เป็น 2 ชนิดคือ อักเสบแบบเฉียบพลันและอักเสบแบบเรื้อรัง
  • ตับอ่อนอักเสบแบบเฉียบพลัน สาเหตุใหญ่มี 2 อย่างคือ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์กับนิ่วในถุงน้ำดีที่ปลิวลงมาอุดท่อของตับอ่อน ผู้ป่วยจะมีอาการปวดที่ท้องเหนือสะดืออย่างรุนแรง และในบางรายจะปวดร้าวไปข้างหลังจนต้องมาโรงพยาบาล ในรายที่เป็นรุนแรงอาจถึงแก่ชีวิตได้ นอกจากนี้ผู้ป่วย 1 ใน 5 รายยังอาจเกิดตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันซ้ำๆทำให้เป็นตับอ่อนอักเสบเรื้อรังได้
  • ตับอ่อนอักเสบเรื้อรังเกิดจากการที่ตับอ่อนอักเสบบ่อยๆเป็นเวลานานจนเกิดพังผืด ผู้ป่วยอาจปวดท้องไม่มากแต่มักมีอาการอื่นๆร่วมด้วย เช่น  ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ ท้องอืด ท้องเสียเรื้อรัง น้ำหนักลด หรือเป็นโรคกระดูกพรุนเนื่องจากขาดวิตามินดีมาเป็นเวลานาน
  • มะเร็งตับอ่อน  มะเร็งตับอ่อนเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 7 ของมะเร็งทั่วโลก ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะเสียชีวิตภายใน 1 ปี สาเหตุอาจมาจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ มีโรคอ้วน เป็นเบาหวานหรือทำงานเกี่ยวกับสารเคมีบางอย่าง ส่วนน้อยคือกรรมพันธุ์ในครอบครัว แรกๆมักไม่มีอาการและอาการขึ้นอยู่กับว่าก้อนมะเร็งไปกดเบียดอวัยวะใดที่อยู่ล้อมรอบ ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดท้องเรื้อรัง น้ำหนักลด ตัวเหลืองตาเหลือง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องอืด ท้องเฟ้อและลำไส้อุดตัน
  • ถุงน้ำในตับอ่อนหรือซีสต์ พบได้บ่อยประมาณ 7 ถึง 14 เปอร์เซ็นต์ในประชากรทั่วไป และพบได้มากถึง 40% ในคนที่มีอายุเกิน 70 ปี ถุงน้ำในตับอ่อนมีหลายชนิด ที่ต้องระวังคือถุงน้ำในตับอ่อนชนิดข้นและมีขนาดใหญ่มากกว่า 3 เซนติเมตรเพราะมีโอกาสมากกว่า 10% ที่จะกลายเป็นมะเร็งตับอ่อน

การตรวจทางห้องปฏิบัตรการ

  • Insulin Leel
  • Lipase level
  • Amylase
  • CA19-9

แชร์บทความนี้ :

สอบถามรายละเอียด หรือ นัดหมายการตรวจ

ทีแอลซี อุดร แลบเซ็นเตอร์ (สาขา อุดรธานี)

ขอนแก่น ทีแอลซี แลบเซ็นเตอร์ (สาขา ขอนแก่น)

โกลบอล ทีแอลซี ยูดี เมดิคอลแลบ (สาขา กรุงเทพฯ)

You cannot copy content of this page