โรค เบาหวาน (Diabetes Mellitus: DM) คืออะไร?
โรค เบาหวาน เกิดจากความผิดปกติของการทำงานของฮอร์โมนที่ชื่อ อินซูลิน หรือ การดื้อต่อฮอร์โมนอินซูลิน ส่งผลให้กระบวนการดูดซึมน้ำตาลในเลือดให้เป็นพลังงานของเซลล์ในร่างกายมีความผิดปกติ จนเกิดน้ำตาลสะสมในเลือดปริมาณมาก และ
สาเหตุของโรค เบาหวาน
เกิดจากการที่ระดับน้ำตาลในกระแสเลือดสูงขึ้นถึงระดับหนึ่ง จนทำให้ไตดูดกลับน้ำตาลได้ไม่หมด โดยปกติไตจะมีหน้าที่ดูดกลับน้ำตาลจากสารที่ถูกกรองจากหน่วยไตไปใช้ ส่งผลให้มีน้ำตาลออกมากับปัสสาวะ ซึ่งเป็นที่มาของคำว่า โรค เบาหวาน
เบาหวาน แบ่งได้ 2 ประเภท
- เบาหวาน ประเภทที่ 1 (Type 1 Diabetes) เกิดจากตับอ่อนไม่สามารถผลิตฮอร์โมนอินซูลินได้ ส่วนใหญ่พบในเด็ก
- เบาหวาน ประเภทที่ 2 (Type 2 Diabetes) เกิดจากการที่ตับอ่อนผลิตฮอร์โมนอินซูลินได้ไม่เพียงพอต่อการใช้ หรือเกิดภาวะการดื้ออินซูลิน (Insulin Resistance) ส่วนใหญ่พบในผู้ใหญ่ และ ผู้สูงอายุ
อาการของโรค เบาหวาน
- กระหายน้ำ
- ปากแห้ง
- ปัสสาวะบ่อย
- หิวบ่อย น้ำหนักลดหรือเพิ่มผิดปกติ
- รู้สึกเหนื่อยง่าย
- มีอาการชาโดยเฉพาะมือและขา
- บาดแผลหายยาก
ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน
- ภาวะแทรกซ้อนเส้นเลือดแดงใหญ่อุดตัน มักเกิดขึ้นโดยเฉพาะบริเวณขา พบได้บ่อย คือมีอาการปวดขา ไม่ได้รับการรักษา อาจทำให้เกิดเส้นเลือดอุดตัน จนปลายเท้าขาดเลือด เกิดการตีบแคบของหลอดเลือด
- เส้นเลือดหัวใจตีบ : เส้นเลือดไปเลี้ยงหัวใจตีบทำให้หัวใจขาดเลือด อาจทำให้กล้ามเนื้อหัวใจตาย
- เส้นเลือดสมองตีบ : ส่งผลทำให้เกิด อัมพฤกษ์ อำมพาต ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด หรือมีอาการชาครึ่งซีก
- ภาวะแทรกซ้อนทางตา เช่น อาการตามัว เบาหวานขึ้นตา (retinopathy)
- ภาวะแทรกซ้อนทางไต ทำให้ไตเสื่อม ไตวาย
- ภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท คือ อาการชาตามเท้าและมือ หรืออาจมีอาการปวดก็ได้
ใครควรได้รับการตรวจหาโรคเบาหวาน
- ผู้ที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน และมีดัชนีมวลกาย (BMI) ≥ 25 กก./ม2
- ครอบครัวมีประวัติเป็นโรคเบาหวาน
- ความดันโลหิตสูง (มากกว่า 140/90 มม.ปรอท) และ ระดับไขมัน HDL-cholesterol ≤ 35 มก.ดล. และ/ หรือระดับไตรกลีเซอไรด์ ≥ 250 มก.ดล.ในเลือด
- ผู้หญิงที่เคยเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์
- ผู้ที่ไม่มีอาการ แต่อายุเกินมากกว่า 35 ปี (ถ้าตรวจแล้วผลเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติ ควรตรวจซ้ำทุก 3 ปี)
การป้องกันโรคเบาหวาน
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และสารอาหารครบถ้วน มีกากใยสูง
- ลดการรับประทานอาหารหวาน เครื่องดื่มที่มีรสหวาน
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ และการสูบบุหรี่
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
