โรค ถุงน้ำในรังไข่ หลายใบหรือ ภาวะ PCOS (Polycystic Ovary Syndrome : PCOS)
ผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ 1 ใน 10 อาจกำลังมีอาการภาวะ ถุงน้ำรังไข่ หลายใบ (PCOS) แต่ไม่รู้ตัว ประจำเดือนมาไม่ปกติ น้ำหนักเกิน ผมร่วง ขนดก หนวดขึ้น หน้ามัน เป็นสิว มีบุตรยาก เหล่านี้เป็นอาการบ่งชี้สำคัญที่ไม่ควรมองข้าม แนะนำการรักษา ปรับไลฟ์สไตล์ ก่อนโรคร้ายมาเยือน
โรค ถุงน้ำในรังไข่ หลายใบ (ภาวะ PCOS) คืออะไร?
กลุ่มอาการ ถุงน้ำรังไข่ หลายใบ (Polycystic Ovary Syndrome: PCOS) เป็นอาการของภาวะทางต่อมไร้ท่อหรือระบบฮอร์โมน ที่พบได้บ่อยที่สุด ประมาณ 5-10% ในผู้หญิงตั้งแต่วัยรุ่นจนถึงวัยใกล้หมดประจำเดือน อายุ 15 – 45 ปี และนับเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ผู้หญิงจำนวนหนึ่งมีบุตรยาก
สาเหตุการเกิดภาวะ ถุงน้ำในรังไข่ หลายใบ
ปัจจุบันยังไม่ทราบถึงสาเหตุที่แท้จริงของการเกิดภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ แต่อาจอธิบายสาเหตุของอาการผิดปกติที่พบได้ ดังนี้
- ฮอร์โมนแอนโดรเจนสูง (Hyperandrogenemia) คือ ภาวะที่ผู้หญิงมี ฮอร์โมนแอนโดรเจน (ฮอร์โมนเพศชาย) มากเกิน ทำให้แสดงลักษณะคล้ายกับเพศชาย ได้แก่ ขนขึ้นเยอะ (บริเวณหน้าอก หลัง ริมฝีปาก ต้นแขน ต้นขา เป็นสิว ผิวมัน ศีรษะล้าน และมีกล้ามเนื้อเหมือนเพศชาย เเละเป็นสาเหตุที่ทำให้มาพบแพทย์มากที่สุด
- ภาวะดื้อต่ออินซูลิน (Insulin resistance) จะมีอาการคล้ายกับ โรคเบาหวาน ชนิดที่ 2 กล่าวคือ เมื่อร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินลดลง น้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ทำให้ร่างกายผลิตอินซูลินออกมามากขึ้น เมื่อระดับอินซูลินในร่างกายสูงกว่าปกติจะส่งผลให้รังไข่ถูกกระตุ้นและผลิต ฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน (Testosterone) ออกมามากเกินไป ซึ่งจะไปรบกวนการตกไข่และทำให้ ประจำเดือนมาไม่ปกติ ทั้งมาน้อยมามากไม่สม่ำเสมอ ไม่มาติดต่อกันหลายเดือน เว้นช่วงห่างรอบเดือนนานกว่า 35 วัน และมีรอบประจำเดือนน้อยกว่า 8 ครั้งต่อปี เเละภาวะดื้อต่ออินซูลิน ก็เป็นสาเหตุให้น้ำหนักเพิ่มขึ้น เกิดการสะสมไขมัน เสี่ยงต่อการเกิด โรคอ้วน (Obesity) อีกด้วย
- พันธุกรรม (Heredity) มีการศึกษาที่แสดงให้เห็นว่า บางครอบครัวที่มารดามีภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ ลูกสาวก็จะมีภาวะนี้ด้วย แต่ปัจจุบันก็ยังไม่มีการศึกษาที่แน่ชัดว่าภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
ภาวะ ถุงน้ำในรังไข่ หลายใบ มีอาการอย่างไร?
อาการของภาวะ ถุงน้ำในรังไข่ หลายใบ จะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ซึ่งเป็นผลมาจาก 2 ปัจจัยหลัก คือ ภาวะฮอร์โมนเพศชายสูง (high testosterone) และ ภาวะดื้อต่ออินซูลิน (Insulin resistance)
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ (Irregular period) เช่น ประจำเดือนไม่มาติดต่อกันนานหลายเดือน ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ประจำเดือนมานานและอาจมามากหรือน้อยผิดปกติ
- ขนดก (Hirsutism) ที่แขน ขา ตามลำตัว มีหนวด เนื่องจากมีฮอร์โมนเพศชายสูง
- เป็นสิว ผิวมัน (Acne, oily skin) ภาวะที่มีฮอร์โมนเพศชายสูง ทำให้มีการสร้างไขมันที่ผิวหนังเพิ่มขึ้น เมื่อเกิดการอักเสบจึงกลายเป็นสิวตามมา
- ศีรษะล้าน ผมบาง (Male-pattern baldness) จากอิทธิพลของฮอร์โมนเพศชาย
- ภาวะอ้วน มีน้ำหนักเกิน (Obesity)
ไข่ไม่ตก มีบุตรยาก(Infertility) เนื่องจากมีความไม่สมดุลของฮอร์โมนเพศ ประกอบกับเป็นประจำเดือนไม่สม่ำเสมอ จึงส่งผลให้มีบุตรยาก
- ตรวจพบถุงน้ำในรังไข่ (Cysts in ovary)
การตรวจวินิจฉัยภาวะ ถุงน้ำในรังไข่ หลายใบ
การตรวจวินิจฉัยภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบนั้นยังไม่มีเกณฑ์ที่แน่ชัด แต่แพทย์จะใช้ข้อมูลจากการซักประวัติผู้ป่วยอย่างละเอียด ประกอบกับการตรวจร่างกายซึ่งได้แก่
- การตรวจเช็กภายใน (Pelvic exam)
- อัลตร้าซาวด์ (Ultrasound) เป็นการตรวจสอบโดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อแสดงภาพของอวัยวะภายในว่ามีความผิดปกติของขนาดหรือไม่
- การตรวจเลือด เพื่อวัดระดับของฮอร์โมนเพศ ระดับน้ำตาลในเลือด รวมถึงตรวจวัดระดับไขมันในเลือด
โปรแกรมตรวจภาวะ PCOS
- Insulin Level
- SHBG
- Testosterone
- Estradiol
- Progesterone
ราคา 3600 บาท
