Geroprotector หมายถึง สารหรือกลไกที่ช่วยชะลอความเสื่อมของร่างกายและยืดอายุขัยของเซลล์หรือสิ่งมีชีวิต โดยมุ่งป้องกันหรือชะลอกระบวนการ aging (ความชรา) ในระดับชีวภาพ
Geroprotectors คืออะไร?
เจโรโพรเทคเตอร์ (Geroprotector) คือ สารหรือยาที่สามารถ
- ลดความเสียหายจาก oxidative stress
- ปรับสมดุล metabolism และ inflammation
- ส่งเสริมกระบวนการ การกำจัดของเสียภายในเซลล์(Autophagy)
- ปรับการทำงานของยีนที่เกี่ยวข้องกับความยืนยาวของอายุขัย(Longevity)
สารที่เป็น Geroprotectors ได้แก่
- เมตฟอร์มิน (Metformin ) : ยาเบาหวานที่มีข้อมูลว่าสามารถลดความเสี่ยงโรคชรา
- แรพามัยซิน (Rapamycin) : ยายับยั้ง mTOR pathway ที่เกี่ยวข้องกับการแก่
- เรสเวอราทอล (Resveratrol) : สารในไวน์แดงที่กระตุ้นยีน SาIRT1
- นิโคตินาไมด์โมโนนิวคลีโอไทด์ (Nicotinamide Mononucleotide:NMN) และ นิโคตินาไมด์ ไรโบไซด์(Nicotinamide Riboside :NR) : ช่วยเพิ่มระดับ NAD⁺ ในเซลล์
- Curcumin, Quercetin, Fisetin : สารพฤกษศาสตร์(Phytonutrients)ต้านการอักเสบและส่งเสริมการกำจัดเซลล์เสื่อม (senolytic effect)
คุณสมบัติของ Geroprotector
- ยับยั้งสัญญาณแห่งความชรา: มีกลไกหลักในการปกป้องและย้อนกลับสัญญาณสำคัญของการแก่ชราในระดับเซลล์
- ยืดอายุขัย: ช่วยยืดอายุขัยโดยรวมและช่วยให้มีสุขภาพดีในช่วงสูงวัย
- ปลอดภัย: ควรมีความปลอดภัยสำหรับการใช้งานในระยะยาว
- มีประสิทธิภาพในวงกว้าง: ควรได้ผลกับประชากรส่วนใหญ่ ไม่ใช่เฉพาะกลุ่มพันธุกรรมบางกลุ่ม
บทบาททางเวชศาสตร์ชะลอวัย (Geroscience)
Geroprotectors เป็นหัวใจสำคัญในสาขา Geroscience ซึ่งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง ชะลอวัย (aging) กับ โรคเรื้อรัง(Non Communicable Disease:NCDs) เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน มะเร็ง และสมองเสื่อม โดยหวังจะ รักษาร่างกายให้คงความอ่อนเยาว์ในระดับเซลล์ และลดโรคที่เกิดจากวัยชรา
เอกสาอ้างอิง
- Moskalev A., Chernyagina E., Kudryavtseva A., Shaposhnikov M. (2016/2017)“Geroprotectors: A Unified Concept and Screening Approaches.” Aging and Disease. 2016/17.
- Knufinke M., MacArthur M. R., Ewald C. Y., Mitchell S. J. (2023)“Sex differences in pharmacological interventions and their effects on lifespan and healthspan outcomes: a systematic review.”
- Diffee G. M., Lamming D. W., Hornberger T. A., Konopka A. R.(2023) “Geroprotector drugs and exercise: friends or foes on healthy longevity?” BMC Biology.
- Bellantuono I. et al.(2022) “Geroprotectors and Skeletal Health: Beyond the Headlines.” Frontiers in Cell & Developmental Biology.
