fbpx
ฮอร์โมน - Hormone

ไม่ต้องว้าวุ่น แค่รักษาสมดุล ฮอร์โมน

ตรวจ ฮอร์โมน ทั้งที ควรต้องตรวจให้ครบ

ฮอร์โมน (Hormone) เป็นสารเคมีที่กลุ่มเซลล์ในต่อมไร้ท่อ (Endrocrine grand) สร้างขึ้น แล้วส่งไปตามกระแสเลือด ไหลเวียนไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกาย มีหลายชนิด แต่ละชนิดจะส่งผลต่อระบบต่างๆ ในร่างกายที่แตกต่างกัน ซึ่งระดับฮอร์โมนที่สมดุลจะส่งผลต่อการมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง และสภาวะจิตใจที่มั่นคง   และเมื่ออายุมากขึ้น (ทั้งเพศหญิงหรือชาย)ปริมาณฮอร์โมนต่างๆจะลดน้อยลง ส่งผลให้ระบบการทำงานของร่างกายเปลี่ยนเเปลงไป จะเริ่มมีอาการต่างๆเกิดขึ้น รวมถึงความเจ็บป่วย โดยการตรวจวิเคราะห์ฮอร์โมน จะสามารถนำมาวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการทางการเเพทย์ โดยเจาะตรวจเลือด(Blood Testing) เพื่อการดูแลระดับฮอร์โมนให้สมดุล(hormone balance)ส่งผลให้โอกาสในการทำงานผิดปกติของร่างกายลดน้อยลง

อาการอะไรบ้าง บ่งบอกภาวะ ฮอร์โมน ไม่สมดุล?

  • ร้อนวูบวาบ
  • เหงื่อออกกลางคืนเวลานอน
  • หงุดหงิดง่าย
  • ผิวแห้ง
  • ความรู้สึกทางเพศหรือสมรรถภาพทางเพศลดลง ช่องคลอดแห้ง
  • ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ
  • อาการช่วงก่อนมีประจำเดือนมาก (PMS) เช่น หงุดหงิด นอนไม่หลับ ปวดศีรษะ ไมเกรนกำเริบ
  • นอนไม่หลับ หลับไม่สนิท ตื่นมาไม่สดชื่น
  • รู้สึกว่าความจำไม่แจ่มชัดเท่าเดิม
  • รับความเครียด ความกดดันในชีวิตประจำวันได้ลดลง
  • เหนื่อยล้าง่าย ต้องการกาแฟ ชา เครื่องดื่มที่มีรสหวาน เพื่อที่จะทำงานต่อไปได้
  • ลดน้ำหนักยาก รู้สึกว่าการเผาผลาญแย่ลง
  • น้ำหนักตัวเพิ่มหรือลดลงอย่างรวดเร็วโดยไม่ได้ตั้งใจ
  • ออกกำลังกายแล้วไม่ได้เป้าหมาย การฟื้นตัวหลังออกกำลังช้าลง
อาหาร ฮอร์โมน ไม่สมดุล - symptoms of Indicates hormonal imbalance

ทำไมเป็นผู้ชายต้องตรวจ ฮอร์โมน เพศหญิง และ ผู้หญิงต้องตรวจ ฮอร์โมน เพศชาย ด้วย?

  • เอสโตรเจน (Estrogen) มีความสำคัญต่ออารมณ์ทางเพศ สมรรถภาพทางเพศ และการผลิตสเปิร์ม อีกทั้งยังส่งผลต่อการแข็งแรงของกระดูกในผู้ชาย หากผู้ชายมีเอสโตรเจนสูงเกินไปก็จะทำให้ปริมาณกล้ามเนื้อลดลง สะสมไขมันได้ง่ายขึ้น มีบุตรยาก สมรรถภาพทางเพศลดลง
  • เทสโทสเตอโรน (Testosterone) ก็ส่งผลต่อความแข็งแรงของกระดูก กล้ามเนื้อ และอารมณ์ทางเพศของผู้หญิงเช่นเดียวกัน ถ้าผู้หญิงมีเทสโทสเตอโรนมากเกินไป ก็อาจมีปัญหาประจำเดือนไม่สม่ำเสมอ ผิวมัน สิวขึ้น ขนดก ตรวจพบถุงน้ำที่รังไข่

อยากตรวจ ฮอร์โมน ให้ครบถ้วนสมบูรณ์ ควรตรวจอะไรบ้าง?

  • ฮอร์โมนไทรอยด์ (FT3, FT4, TSH) ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญ ควบคุมอุณหภูมิ สร้างพลังงานของร่างกาย และยังส่งผลเรื่องอารมณ์
  • ฮอร์โมนเพศ มีหน้าที่ในการพัฒนาและควบคุมลักษณะทางเพศ รวมถึงด้านจิตใจและพฤติกรรม เมื่ออายุมากขึ้นฮอร์โมนเพศจะลดลง และเข้าสู่วัยทองในที่สุด ซึ่งการลดลงของฮอร์โมนเพศ ทำให้ผู้สูงอายุมีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางจิตใจ และ สภาพร่างกาย เช่น การลดลงของฮอร์โมนเอสโตรเจนส่งผลโดยตรงต่อการเกิดภาวะกระดูกพรุนเนื่องจากสูญเสียสมดุลในการสร้างและสลายมวลกระดูก
    • ฮอร์โมนเพศชาย (Testosterone): เทสโทสเทอโรน เป็นฮอร์โมนเพศที่สำคัญของเพศชาย เพราะทำหน้าที่ในการแสดงลักษณะของความเป็นชาย เสริมความแข็งแรงของมวลกระดูกและกล้ามเนื้อ หากมีภาวะเทสโทสเทอโรนต่ำอาจทำให้มีปัญหาเรื่องการมีบุตรยาก แต่ถ้ามีฮอร์โมนชนิดนี้สูงเกินไป ก็อาจส่งผลลบด้วยเช่นกัน เช่น การมีอารมณ์รุนแรง
    • ฮอร์โมนเพศหญิง (Estrogen, Progesterone): ฮอร์โมนเอสโตรเจน และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน เป็นฮอร์โมนที่มีความสำคัญสำหรับผู้หญิง เอสโตรเจน มีหน้าที่ควบคุมลักาณะของความเป็นผู้หญิง ช่วยควบคุมรอบเดือน มวลกระดูก และส่งผลต่อภาวะอารมณ์และสมาธิ และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนช่วยบำรุงมดลูกเพื่อเตรียมพี้อมขณะตั้งครรภ์ และส่งผลต่อการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย อารมณ์และการนอนหลับ เมื่อเผชิญกับภาวะฮอร์โมนเพศหญิงไม่สมดุล จะส่งผลให้มีรอบเดือนไม่สม่ำเสมอ มีปัญหาการนอนหลับ มีอารมณ์ไม่มั่นคงหรืออาจเกิดภาวะซึมเศร้า
  • ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง (FSH, LH) ซึ่งทำหน้าที่สั่งการให้รังไข่ หรืออัณฑะสร้างฮอร์โมนเพศ
  • ฮอร์โมนโปรแลคติน (Prolactin) เป็นฮอร์โมนที่จะหลั่งออกมามากกรณีตั้งครรภ์และให้นมบุตร แต่ถ้าไม่ได้อยู่ในสองภาวะนี้แล้วร่างกายสร้างออกมามากเกินไป เช่น มีเนื้องอกที่สร้างโปรแลคติน อาจส่งผลต่อการสร้างฮอร์โมนเพศทำให้รอบเดือนผิดปกติในผู้หญิง หรือมีปัญหาสมรรถภาพทางเพศหรือมีบุตรยากในผู้ชาย
  • ฮอร์โมนต่อมหมวกไต (DHEA-S, Cortisol) ทำหน้าที่หลักในการรับต่อความเครียดต่างๆ ของร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นทางกาย เช่น การเจ็บป่วย การถูกกดการสร้างฮอร์โมนจากยาสมุนไพร ยาหม้อ ยาลูกกลอน หรือทางจิตใจ เช่น ความเครียดจากการทำงาน ปัญหารอบตัวในชีวิตประจำวัน จนเกิดภาวะอ่อนล้าของร่างกาย
  • การทำงานของโกรทฮอร์โมน (IGF-1, IGF-BP3) ทำหน้าที่ซ่อมแซมร่างกาย บางคนก็เรียกว่า ฮอร์โมนแห่งความอ่อนเยาว์ เพราะอายุยิ่งมาก ฮอร์โมนตัวนี้ก็จะยิ่งลดลง
  • Parathyroid Hormone (PTH) หรือ พาราไทรอยด์ฮอร์โมน เป็นฮอร์โมนที่ถูกหลั่งจากต่อมพาราไทรอยด์เป็นโพลีเพปไทด์ซึ่งมีกรดอะมิโน 84 ตัว ทำหน้าที่ในการเพิ่มระดับความเข้มข้นของแคลเซียมในเลือด ในขณะที่ฮอร์โมนแคลซิโตนิน (หลั่งจากต่อมไทรอยด์) ทำหน้าที่ลดความเข้มข้นของแคลเซียม
  • ฮอร์โมนอินซูลิน (Insulin) ทำหน้าที่ควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือด ถ้าร่างกายมีอินซูลินสูงเกินไป ก็อาจส่งผลให้มีภาวะดื้อต่ออินซูลินเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคทางเมตาบอลิคต่างๆ เช่น รับความเครียด ความกดดันในชีวิตประจำวันได้ลดลง ภาวะอ้วนลงพุง โรคเบาหวาน โดยมักตรวจอินซูลินควบคู่ไปกับระดับน้ำตาลในวันนั้นเพื่อนำมาวิเคราะห์สมดุลของอินซูลินและระดับน้ำตาล
ระบบต่อมไร้ท่อ - endocrine system

เมื่ออยากตรวจ ฮอร์โมน ต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้างก่อนตรวจ?

  • ไม่จำเป็นต้องงดน้ำงดอาหาร (กรณีตรวจแค่ ฮอร์โมนอย่างเดียว)
  • หากเป็นไปได้แนะนำมาตรวจช่วงเช้า ประมาณ 8.00 -10.00 น. เนื่องจากเป็นเวลาที่คอร์ติซอลและฮอร์โมนเพศชายสูงที่สุดของช่วงวัน
  • สามารถตรวจฮอร์โมนพร้อมกับตรวจสุขภาพประจำปีได้ โดยงดน้ำงดอาหารตามคำแนะนำของโปรแกรมตรวจสุขภาพประจำปี
  • กรณีสุภาพสตรีที่ยังมีรอบเดือน และมีปัญหาอาการก่อนมีประจำเดือนหรือ PMS เด่นชัด และต้องการดูสมดุลระหว่างเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน แนะนำประมาณวันที่ 21 ของรอบเดือน (นับประจำเดือนมาวันแรก เป็นวันที่ 1 ของรอบเดือน)
  • หากรับประทานยาคุมกำเนิด หรือใช้ฮอร์โมนเสริม ควรแจ้งประวัติการเข้ารับการตรวจ 

Reference

– คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล, สำรวจโลกฮอร์โมน [mahidol.ac.th]

– โรงพยาบาลบํารุงราษฎร์, ภาวะฮอร์โมนเพศต่ำ (bumrungrad.com).

– Eucerin Thailand, เอสโตรเจน ฮอร์โมนที่สำคัญสำหรับเพศหญิง (eucerin.co.th).

แชร์บทความนี้ :

สอบถามรายละเอียด หรือ นัดหมายการตรวจ

ทีแอลซี อุดร แลบเซ็นเตอร์ (สาขา อุดรธานี)

ขอนแก่น ทีแอลซี แลบเซ็นเตอร์ (สาขา ขอนแก่น)

โกลบอล ทีแอลซี ยูดี เมดิคอลแลบ (สาขา กรุงเทพฯ)

You cannot copy content of this page