ภาวะ ความเครียด ออกซิเดชั่น (Oxidative Stress) คืออะไร?
ความเครียด ออกซิเดชั่น (Oxidative Stress) เป็นภาวะที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายขาดความสมดุลระหว่างอนุมูลอิสระ (Free Radicals) และสารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ซึ่งกระตุ้นให้เซลล์เกิดการอักเสบและเสียหาย เมื่อเกิดการอักเสบเรื้อรัง เซลล์ก็จะเริ่มเสื่อมและไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ โดยการเสื่อมของเซลล์จะนำไปสู่ความผิดปกติและความเสี่ยงของโรคที่เพิ่มขึ้น
โรคและปัญหาสุขภาพจำนวนไม่น้อยมีสาเหตุหรือปัจจัยส่วนหนึ่งมาจากการอักเสบและการเสื่อมของเซลล์ เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis) โรคมะเร็ง โรคสมองและระบบประสาท อย่างโรคพาร์กินสัน และโรคอัลไซเมอร์ นอกจากนี้ Oxidative stress ยังส่งผลให้เซลล์ผิวหนังเสื่อมลง เมื่อเวลาผ่านไปก็อาจทำให้ผิวมีปัญหาและดูแก่ก่อนวัยได้
ปัจจัยภายนอกที่สามารถทำให้เกิด Oxidative stress
- การสูบบุหรี่
- การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- รังสียูวี
- สารเคมี
- มลพิษในอากาศ
- อาหารที่มีน้ำตาลหรือไขมันสูง เป็นต้น
การป้องกัน Oxidative stress ควรเริ่มจากการปรับสมดุลของอนุมูลอิสระให้เหมาะสม ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่พบได้เฉพาะในสารต้านอนุมูลอิสระ เมื่อสารต้านอนุมูลอิสระเข้าสู่ร่างกายจะเข้าไปปรับโครงสร้างของอนุมูลอิสระให้สมบูรณ์ หากเราได้รับสารต้านอนุมูลอิสระอย่างเพียงพออาจช่วยปรับสมดุลของภาวะร่างกายและยับยั้งการเกิด Oxidative stress ได้
วิธีที่อาจช่วยยับยั้งการเกิด Oxidative stress
1. หยุดพฤติกรรมเสี่ยง
- งดสูบบุหรี่
- จำกัดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- จำกัดปริมาณน้ำตาลและไขมัน
- ทาครีมกันแดดและหลีกเลี่ยงแสงแดด
2. รับสารต้านอนุมูลอิสระเป็นประจำ
สารต้านอนุมูลอิสระแบ่งออกได้หลายชนิด แต่ที่หลายคนรู้จักและคุ้นเคยได้เเก่
- วิตามินเอ
- วิตามินบี
- วิตามินซี
- สังกะสี
- ลูทีน
- ไลโคปีน
ในอาหารหลากหลายชนิด โดยเฉพาะในผักและผลไม้หลากสี เช่น ส้ม สตรอว์เบอร์รี่ แครอท มะเขือเทศ บร็อคโคลี่ ผักใบเขียว ชาเขียว กระเทืยม และหอมใหญ่ เป็นต้น
3. ปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตเพื่อสุขภาพที่ดี
การปรับเปลี่ยนวิธีการใช้ชีวิตหรือไลฟ์สไตล์ให้ดีต่อสุขภาพมากขึ้นอาจช่วยป้องกันการเกิด Oxidative stress ได้เช่น
- ออกกำลังกายอย่างเหมาะสมเป็นประจำ
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
- การผ่อนคลายความเครียดอยู่เสมอ
โปรแกรมตรวจวัดระดับ
สารอนุมูลอิสระ ( d-ROMs test )
และสารต้านอนุมูลอิสระ ( PAT test )