Melioidosis โรคร้ายที่มาพร้อมฤดูฝน

หน้าฝนเป็นฤดูที่ต้องระวังหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นสภาพอากาศที่แฉะ ชื้น ไปไหนมาไหนก็ลำบาก อีกทั้งยังเสี่ยงติดเชื้อแบคทีเรียที่มาพร้อมกับอากาศชื้น ดังเช่นโรคที่มีชื่อว่า เมลิออยโดสิส (Melioidosis) โรคที่มักเกิดกับคนทำงานที่ต้องสัมผัสกับดินและน้ำบ่อย ๆ ต้องเฝ้าระวังเป็นอย่างมากเพราะอาจก่อให้เกิดอันตรายถึงขั้นเสียชีวิตได้

โรค เมลิออยโดสิส (Melioidosis) คืออะไร?

โรค เมลิออยโดสิส (Melioidosis) เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า Burkholderia pseudomallei (B. pseudomallei) เป็น แบคทีเรียฺแกรมลบ (gram-negative bacteria) ที่ก่อโรคในคนและสัตว์ในเขตร้อนชื้น ในประเทศไทยพบโรคนี้มากในภาคอีสาน

ซึ่งเกิดขึ้นบ่อยกับคนที่ทำอาชีพเกษตรกรรมที่ต้องสัมผัสดินและน้ำเป็นประจำ เพราะเชื้อแบคทีเรียตัวนี้แพร่กระจายอยู่ในดินและน้ำ ทำให้เกิดอาการติดเชื้อส่วนต่าง ๆ เช่น ผิวหนัง ปอด กระแสเลือด และอวัยวะภายในต่าง ๆ เช่น สมอง ตับ และไต

ระยะฟักตัวในผู้ป่วยที่เกิดอาการเฉียบพลัน จะมีระยะเวลา 1-21 วัน แต่มักจะพบอาการโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 9 วัน

โรค เมลิออยโดสิส (Melioidosis) ติดเชื้อได้ทางไหนบ้าง?

บาดแผลที่ผิวหนัง
ดื่มน้ำหรือรับประทานอาหารที่ปนเปื้อน
หายใจรับฝุ่นละอองที่มีเชื้อปนเปื้อน

กลุ่มเสี่ยงที่จะติดเชื้อ

เกษตรกร เพราะต้องสัมผัสดินและน้ำด้วยเท้าเปล่าเป็นเวลานาน

โรคใดบ้าง? ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อสูง

โรคเบาหวาน
โรคไต
โรคตับ
โรคธาลัสซีเมีย
โรคมะเร็ง
ติดเชื้อ เอชไอวี
โรคปอด
โรคภาวะหัวใจล้มเหลว
โรควัณโรค

อาการ ของโรค เมลิออยโดสิส (Melioidosis)

ปวดกล้ามเนื้อ และเจ็บหน้าอก
เกิดบาดแผลตามเท้า
ไข้ขึ้นสูง
ไอหายใจติดขัด
มีอาการปวดท้อง
เกิดหนอง หรือ ฝีขึ้นตามร่างกาย

อาการและความรุนแรงของโรคขึ้นอยู่กับภูมิคุ้มกันของแต่ละบุคคลและปริมาณของเชื้อที่ได้รับ หากมีอาการรุนแรงมากขึ้นควรรีบเข้าพบแพทย์เพื่อป้องกันเชื้อเข้าสู่กระแสเลือด

การป้องกันโรค เมลิออยโดสิส (Melioidosis)

รับประทานอาหารที่สะอาด ไม่มีสารปนเปื้อน และปรุงสุก
ดื่มน้ำสะอาดและต้มสุก
หลีกเลี่ยงการเหยียบดิน ลุยน้ำ ช่วงฤดูฝน
หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่โล่ง หากมีฝนตกหรือสภาพอากาศแปรปวน
หากเกิดแผลรีบทำความสะอาดแผลด้วยน้ำสะอาดและยาฆ่าเชื้อต่าง ๆ
ต้องสวมรองเท้าบูทถุงมือยางเมื่อต้องลุยน้ำหรือจับดิน
ห้ามทานยาต้ม ยาหม้อ ยาชุด ยาลูกกลอน

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ

การวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการโดยการเพาะเชื้อแบคทีเรีย จากสิ่งส่งตรวจ ควรได้รับการเพาะเชื้อจากเลือด ปัสสาวะ เสมหะ หนองตามที่ต่างๆ
Melioidosis Ab (titer)

เอกสารอ้างอิง

กุลนารี สิริสาลี และสุดารัตน์ มโนเชี่ยวพินิจ การเจาะเลือด: ผลกระทบต่อคุณคุณภาพงานบริการทางห้องปฏิบัติการชันสูตรโรค พิมพ์ครั้งที่ 1 กรุงเทพ: เอช ที พีเพรส, 2541.
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข, กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. คู่มือการเก็บตัวอย่างส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ. ใน: การตรวจวินิจฉัยโรคเมลิออยโดสิส. กระทรวงสาธารณสุข; 2552. หน้า 97 – 98.
Heymann DL., Editor, Control of Communicable Diseases Manual 19th Edition, American Association of Public Health, 2008.
Mandell GL, Bennett JE, Dolin R. Mandell, Douglas,and Bennett’s , editor. Principles and Practice ofInfectious Diseases. 7th ed. Vol.2. Philadelphia(USA): Elsevier; 2010 : p.2872-2873.